Capucijnenhof

Capucijnenhof
Overzicht kapel en zuidelijke kloostervleugel
Plaats Maastricht, ingang: Capucijnengang 3-7
Coördinaten 50° 51′ NB, 5° 41′ OL
Kloosterorde 1. Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria
2. Franciscanessen-missionarissen van Maria
Gebouwd in 1885 (kapel)
Restauratie(s) 1992-95
Monumentale status gemeentelijk monument[1]
Architectuur
Bouwmateriaal  baksteen
Stijlperiode sober neoclassicisme
Capucijnenhof (Binnenstad)
Capucijnenhof
Portaal  Portaalicoon   Religie
Maastricht

De Capucijnenhof is een voormalig klooster, thans appartementencomplex, gelegen aan de Capucijnengang in de Nederlandse stad Maastricht. Het complex bestaat uit een sterk verbouwde neoclassicistische kapel te midden van 19e-eeuwse kloostervleugels. De kapel en een van de kloostervleugels zijn gemeentelijke monumenten.[2][3]

Geschiedenis

De Capucijnenhof bevindt zich op het terrein van het voormalige Capucijnenklooster, dat in 1796 werd opgeheven. In 1840 vestigden zich hier de Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria ("Broeders van Maastricht"), die in de stad diverse onderwijsinstellingen voor minvermogenden leidden. In 1885 werd door hen een neoclassicistische kapel opgericht. In 1896 werd het nieuwe moederhuis van de congregatie, de nieuwe Beyart, opgeleverd, maar de Capucijnenhof bleef nog in gebruik voor onderwijsdoeleinden.

Vanaf 1911 vestigden zich de zusters Franciscanessen-missionarissen van Maria ("grijze zusters") in het complex. Deze in 1877 in India gestichte missiecongregatie had sinds 1907 een vestiging in een huis aan de Grote Gracht nr. 12 in Maastricht. Naast de aanbidding van het Allerheiligste, het bidden voor de katholieke missie en het vervaardigen van kerkelijke paramenten, hielden de zusters zich bezig met de opvoeding van en het onderwijs aan jonge meisjes (o.a. in Huize Bethlehem in Limmel).[4]

In 1968 vertrokken de zusters naar een nieuw klooster in Drenthe. In de kapel van de Capucijnenhof was van 1969-'79 de jongerensociëteit Kombi gevestigd. In een bovenzaaltje van de kapel ging in 1976 Stichting Filmhuis Maastricht van start, dat later uitgroeide tot Lumière Cinema. Na de opheffing van het Derde Minderbroedersklooster vormden de overgebleven paters franciscanen van 1971-'91 een communauteit en bejaardenhuis in de kloostervleugels.[5]

Het complex werd verkocht aan een beleggingsmaatschappij, die het van vanaf 1992 liet verbouwen. In de kapel en kloostervleugels werden woningen gerealiseerd. Voor de geslaagde herbestemming ontvingen de architecten Wim van den Bergh en Ger Widdershoven de Victor de Stuersprijs 1999.[6] Aan de oostzijde van de binnenhof verrezen een drietal geschakelde nieuwbouwwoningen naar ontwerp van Van den Bergh.[7]

Gebouwen

Kapel

De halfvrijstaande kapel uit 1885 is een gemeentelijk monument. De gepleisterde en witgeschilderde voorgevel in neobarokke stijl is geleed met vier gestucte pilasters, waarvan de twee middelste een fronton dragen. Centraal in deze gevel bevindt zich de entree met een geprofileerde omlijsting met voluutvormen. In de gevel bevinden zich drie nissen, waarin heiligenbeelden zijn geplaatst. Bij de verbouwing van 1994 is de voorgevel grotendeels ontzien, maar de zijgevels zijn sterk gewijzigd met moderne raampartijen.[2]

  • Overzicht kapel
    Overzicht kapel
  • Detail voorgevel
    Detail voorgevel
  • Entree
    Entree
  • Verbouwde zijgevel
    Verbouwde zijgevel

Kloostervleugels

De voormalige zuidelijke kloostervleugel Capucijnengang 23-25 is eveneens een gemeentelijk monument. Deze bestaat uit enkele oudere panden die in de tweede helft van de negentiende eeuw zijn verbouwd tot klooster. De voorgevel is een eenvoudige bakstenen gevel, die geheel symmetrisch is. In het midden bevindt zich de entree met een geprofileerde, hardstenen deuromlijsting. De drie middelste traveeën worden bekroond met een fronton.[3]

  • Zuidvleugel
    Zuidvleugel
  • Westvleugel
    Westvleugel
  • Deel noordvleugel
    Deel noordvleugel
  • Nieuwbouw (oostvleugel)
    Nieuwbouw (oostvleugel)

Externe link

  • ReliWiki

Geraadpleegde literatuur, verwijzingen

  • Bisscheroux, N., S. Minis, W. van den Berg, F. Humblé (1997): Architectuurgids Maastricht 1895-1995. Stichting Topos & Gemeente Maastricht, Maastricht. ISBN 90-9010710-x (online tekst op toposmaastricht.com)
  • Ubachs, Pierre J.H. (1981): De Beyart (Maastrichts Silhouet #7). Stichting Historische Reeks Maastricht, Maastricht. ISBN 90-70356-07-4
  • Ubachs, Pierre J.H., en Ingrid M.H. Evers (2005): Historische Encyclopedie Maastricht. Walburg Pers, Zutphen / RHCL, Maastricht. ISBN 90-5730-399-X

  1. Zie plattegrond van Maastricht met rijks- en gemeentemonumenten op flexinext.maastricht.nl.
  2. a b Beschrijving gemeentelijk monument GM-1260, op flexinext.maastricht.nl (gearchiveerde link).
  3. a b Beschrijving gemeentelijk monument GM-1262, op flexinext.maastricht.nl (gearchiveerde link).
  4. Ubachs/Evers (2005), p. 178: 'franciscanessen-missionarissen van Maria'.
  5. Ubachs/Evers (2005), p. 177: 'franciscanen, derde klooster'; p. 287: 'Kombi'.
  6. Jaarboek Maastricht 1999/2000, p. 11. Gearchiveerd op 29 november 2022.
  7. Bisscheroux/Minis/Van den Bergh/Humblé (1997), pp. 27, 167.
· · Sjabloon bewerken
Kloosters en christelijke leefgemeenschappen in Maastricht
Middeleeuwen:Antonieten · Augustijnen · Augustinessen · Begijnen/Zusters van de Nieuwenhof · Begijnen/Zusters van Sint-Andries · Bogaarden · Cellebroeders · Dominicanen · Faliezusters · Kapittel van Onze-Lieve-Vrouwe · Kapittel van Sint-Servaas · Kruisheren · Minderbroeders (1e vestiging) · Observanten (1e vestiging) · Ridders van de Nieuwen Biesen · Wittevrouwen · Zusters van de Beyart · Zusters van Sint-Annadal
Contrareformatie:Annunciaten · Grauwzusters · Jezuïeten (1e vestiging) · Kapucijnen · Minderbroeders (2e vestiging) · Observanten (2e vestiging) · Penitenten · Sepulchrijnen/Bonnefanten · Zusters van Calvariënberg
19e en 20e eeuw:Augustinessen van Sint-Monica · Broeders van de Beyart · Franciscanen (3e vestiging) · Franciscanessen van de Heilige Jozef · Franciscanessen van Heythuysen · Franciscanessen van Mariadal · Franciscanessen van Nonnenwerth · Franciscanessen-missionarissen van Maria · Gemeenschap van de gekruisigde en verrezen Liefde · Jezuïeten (2e vestiging) · Karmelietessen · Reparatricen · Ursulinen · Zusters Onder de Bogen · Zusters van de Miséricorde · Zusters van de Voorzienigheid · Zusters van den Heiligen Joseph · Zusters van het Arme Kind Jezus
· · Sjabloon bewerken

Overzicht van kerkgebouwen, kapellen, moskeeën, synagoges, tempels en andere gebedshuizen in de gemeente Maastricht per CBS-wijk
* betekent: in onbruik of in gebruik voor niet-religieuze doeleinden; ** betekent: (grotendeels) gesloopt, verdwenen

Centrum:Sint-Agathakapel** · Sint-Amorkapel** · Sint-Andrieskapel* · Sint-Annadalkapel** · Annunciatenkapel** · Antonietenkerk** · Kloosterkapel Zusters van het Arme Kind Jezus* · Augustijnenkerk* · 1e + 2e Beyartkapel** · Bogaardenkapel** · Bonnefantenkerk* · Calvariënbergkapel* · Canisianumkapel* · Kapel Capucijnenhof* · Capucijnenkerk* · Sint-Catharinakapel** · Nieuwen Biesenkerk** · Cellebroederskapel · Dominicanenkerk* · Sint-Evergisluskapel** · Faliezusterskapel** · Sint-Gerarduskerk* · Grauwzusterskapel* · Heilige Geestkapel** · Sint-Hilariuskapel** · Sint-Jacobskapel** · Sint-Janskerk · 1e Jezuïetenkerk* · 2e Jezuïetenkerk** · Sint-Joriskapel** · Kapel Zusters H. Joseph · Kruisherenkerk* · Lutherse kerk* · Koningskapel** · Maria-ten-Oeverenkapel** · Sint-Martinuskerk · Sint-Matthiaskerk · 1e Minderbroederskerk* · 2e Minderbroederskerk* · 3e Minderbroederskerk** · Klooster- + lekenkapel Zusters Miséricorde* · Sint-Nicolaaskapel** · Sint-Nicolaaskerk** · Nieuwenhofkapel* · Kloosterkerk Zusters Onder de Bogen · Onze-Lieve-Vrouwebasiliek (+ Sterre-der-Zeekapel) · Penitentenkapel** · Kloosterkapel Penitenten-Recollectinnen** · Reparatricenkapel** · Sint-Servaasbasiliek (+ kapellen) · Sint-Servaasgasthuiskapel** · Sterrepleinkerk* · Synagoge · Ursulinenkapel* · Sint-Vincentiuskapel** · Kapel Vincentiusvereniging* · Waalse kerk (+ NGKv Zuiderkruis) · Weeshuiskapel* · Wittevrouwenkapel**
Zuidwest:Sint-Antoniuskapel · Sint-Lambertuskapel · Observantenkloosterkapel** · Sint-Petrus-en-Pauluskerk · Kerk van Sint-Pieter beneden · Kerk van Sint-Pieter boven · Lourdesgrot Sint Pieter · Sint-Rochuskapel · Sint-Theresiakerk · Kapel Kweekschool Tongerseweg*
West:Ziekenhuiskapel Sint Annadal* · Sint-Annakerk · Sint-Christoforuskerk** · Christus' Hemelvaartkerk* · El Fath-moskee · Evangelische Gemeente · Heilig-Hart-van-Jezuskerk · Kapel Kweekschool Immaculata* · Sint-Jozefkerk · Sint-Lambertuskerk* · Onbevlekt Hart van Mariakerk* · Onze-Lieve-Vrouw-van-Goede-Raadkerk* · San Salvatorkerk · Surp Karapetkerk · Tevhid-moskee · Vier Evangelistenkerk
Noordwest:Sint-Hubertuskerk* · Immanuëlkerk · Kapel Onze-Lieve-Vrouw van zeven Smarten
Noordoost:Sint-Corneliuskerk · Kloosterkapel van de Franciscanessen van Mariadal* · Sint-Martinuskerk
Oost:Antonius van Paduakerk (Nazareth)** · Antonius van Paduakerk (Scharn) · Sint-Guliëlmuskerk* · Heilige Familiekerk** · Johannes de Doperkerk · Koepelkerk · Koninkrijkszaal · Lighthouse Christengemeente · Onze-Lieve-Vrouw-van-Lourdeskerk · Kloosterkapel Severen** · Sint-Walburgakerk
Zuidoost:Baptistengemeente · Beth-elkerk · Don Boscokerk* · Sint-Michaëlkerk · Sint-Monulfus en Gondulfuskerk · Kapel Opveld* · Sint-Petrus' Bandenkerk