Tweede Kamerverkiezingen 1977

Tweede Kamerverkiezingen 1977
Datum 25 mei 1977
Land Vlag van Nederland Nederland
Te verdelen zetels 150
Opkomst 88,00%
Resultaat
Grootste partij PvdA
Nieuwe minister-president Dries van Agt
Tweede Kamerverkiezingen 1977
Opvolging verkiezingen
← 1972     1981 →
Portaal  Portaalicoon   Politiek
Polygoonjournaal over de verkiezingscampagne
Verkiezingsposter van de PvdA

De Tweede Kamerverkiezingen 1977 waren verkiezingen in Nederland voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Zij vonden plaats op 25 mei 1977.

De verkiezingen werden gehouden als gevolg van de afloop van de zittingstermijn van de Tweede Kamer die gekozen was bij de Tweede Kamerverkiezingen van 1972. Weliswaar had het kabinet-Den Uyl op 28 maart 1977 zijn ontslag ingediend na het aftreden van de bewindslieden van KVP en ARP op 22 maart 1977, maar dit had geen effect meer op de datum van de al in voorbereiding zijnde verkiezingen.

Deelnemende partijen

Aan deze verkiezingen namen de volgende partijen deel:

Lijst[1] Partij[2] Lijsttrekker Kieskringen
/18
1 C.D.A. Dries van Agt 18
2[3] Partij van de Arbeid Joop den Uyl 18
3 V.V.D. Hans Wiegel 18
4[3] P.P.R. Ria Beckers 18
5 Communistische Partij van Nederland Marcus Bakker / Henk Hoekstra / Fré Meis 18
6 D'66 Jan Terlouw 18
7 DS'70 Willem Drees jr. 18
8[4] Staatkundig Gereformeerde Partij Hette Abma 18
9[5] Boeren-Partij Hendrik Koekoek 18
10[4] Gereformeerd Politiek Verbond Bart Verbrugh 18
11[3] P.S.P. Bram van der Lek 18
12[5] Rooms Katholieke Partij Nederland Klaas Beuker 18
13 D.A.C. Govert Nooteboom 18
14 Federatie Bejaardenpartijen Nederland J. van der Min 9[6]
14 Partij van de Belastingbetalers Henk Hofman 1[7]
15 Socialistiese Partij Remi Poppe 18
16 Nederlandse Volks-Unie Joop Glimmerveen 18
17 Verbond tegen Ambtelijke Willekeur Gertrui Blok 18
18 Europese Conservatieve Unie Fred Bekker 4[8]
18 blanco lijst Frans Jusia 1[9]
19 Kommunistiese Eenheidsbeweging (KENml) Wouter ter Braake 18
20[4] Reformatorische Politieke Federatie Jan Rietkerk 18
21 Nederlandse Middenstands Partij Johan Hendrik Borsboom 1[10]
22 blanco lijst A.J. Griek 1[9]

Uitslag

Opkomst en kiesdeler

1972 1977
# stemmen % # stemmen %
Kiesgerechtigden [11]8.916.947 [12]9.506.318
Niet opgekomen 1.471.660 16,50[13] 1.140.489 12,00[13]
Opkomst 7.445.287 83,50[13] 8.365.829 88,00[13]
Blanco/ongeldige stemmen 51.242 0,69[14] 48.217 0,58[14]
Geldige stemmen 7.394.045 99,31[14] 8.317.612 99,42[14]
Kiesdeler 49.293 0,67[15] 55.450 0,67[15]

Verkiezingsuitslag naar partij

De grote winnaar van deze verkiezingen was de PvdA, die tien zetels won, met de leuze "Kies de minister-president". Ook de VVD (van 22 naar 28 zetels) en D'66 (van zes naar acht) deden het goed. Het CDA, dat voor het eerst deelnam, behaalde één zetel winst ten opzichte van het gezamenlijke resultaat van ARP, CHU en KVP in 1972.

De winst van de PvdA ging ten koste van CPN, PPR en PSP, die respectievelijk vijf, vier en één zetel verloren. Ter rechterzijde verloren DS'70 (van zes naar één zetel) en Boerenpartij (van drie naar één). Het GPV verloor eveneens een zetel en de RKPN verdween uit de Kamer. De PPR kreeg haar derde zetel dankzij een lijstverbinding met de PvdA.

Alleen de SGP bleef, met drie zetels, gelijk in zeteltal.

Partij[2] 1972 1977 verschil Zetelverdeling (grafisch)
# stemmen %[15] zetels # stemmen %[15] zetels % zetels
Partij van de Arbeid 2.021.454 27,34 43 2.813.793 33,83 53 +6,49 +10 
1972
              


1977
           


K.V.P.[16] 1.305.401 17,65 27
Anti-Revolutionaire Partij[16]    653.609   8,84 14
Christelijk-Historische Unie[16]    354.463   4,79  7
C.D.A.[16] - - - 2.652.278 31,89 49
subtotaal 2.313.473 31,28 48 2.652.278 31,89 49 +0,61 +1  
V.V.D. 1.068.375 14,45 22 1.492.689 17,95 28 +3,50 +6  
D'66    307.048   4,15  6    452.423   5,44  8 +1,29 +2  
Staatkundig Gereformeerde Partij    163.114   2,21  3    177.010   2,13  3  -0,08 0
Communistische Partij van Nederland    330.398   4,47  7    143.481   1,73  2  -2,74 -5 
P.P.R.    354.829   4,80  7    140.910   1,69  3  -3,11 -4 
Gereformeerd Politiek Verbond    131.236   1,77  2      79.421   0,95  1  -0,82 -1 
P.S.P.    111.262   1,50  2      77.972   0,94  1  -0,56 -1 
Boeren-Partij    143.239   1,94  3      69.914   0,84  1  -1,10 -2 
DS'70    304.714   4,12  6      59.487   0,72  1  -3,40 -5 
Reformatorische Politieke Federatie - - -      53.220   0,64  0 +0,64 0
Nederlandse Volks-Unie - - -      33.434   0,40  0 +0,40 0
Rooms Katholieke Partij Nederland      67.658   0,92  1      33.227   0,40  0  -0,52 -1 
Socialistiese Partij - - -      24.420   0,29  0 +0,29 0
Federatie Bejaardenpartijen Nederland - - -       4.379   0,05  0 +0,05 0
Verbond tegen Ambtelijke Willekeur - - -       4.110   0,05  0 +0,05 0
Kommunistiese Eenheidsbeweging (KENml) - - -       2.649   0,03  0 +0,03 0
D.A.C. - - -       2.150   0,03  0 +0,03 0
Partij van de Belastingbetalers - - -          201   0,00  0 +0,00 0
Europese Conservatieve Unie - - -          197   0,00  0 +0,00 0
blanco lijst Jusia - - -           91   0,00  0 +0,00 0
Nederlandse Middenstands Partij      32.970   0,45  0           89   0,00  0  -0,45 0
blanco lijst Griek - - -           67   0,00  0 +0,00 0
overige partijen in 1972      44.275   0,60  0 - - -  -0,60 0
Totaal 7.394.045  100 150 8.317.612 100 150 0 0

Gekozen leden

Zie Samenstelling Tweede Kamer 1977-1981 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Kabinetsformatie

Zie Kabinetsformatie Nederland 1977 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Na een zeer langdurige formatie, waarbij eerst werd gepoogd een tweede kabinet-Den Uyl te vormen, werd in december door CDA en VVD het kabinet-Van Agt I geformeerd.

Trivia

  • In de aanloop naar deze verkiezingen verscheen een politiek stripverhaal door Peter van Straaten, Bij ons in het dorp : een vrolijke geschiedenis voor jong en oud, uitgegeven ter gelegenheid van de verkiezingen van 1977, Amsterdam : Van Gennep, ISBN 90-6012-344-1. Het was een allegorie op de toenmalige politieke verhoudingen, met Joop den Uyl als verstrooide burgemeester, Dries van Agt als pastoor en tevens veldwachter en Hans Wiegel als vervelend buurjongetje die graag een steentje tegen de ruit van de burgemeester schoot.
  • De verkiezingsleus van de VVD was "Samen aan het werk". Het programma van het CDA had als titel "Niet bij brood alleen", een toespeling op een van de evangeliën, met als ondertitel "Samen verantwoordelijk".

Bronnen

  • Tweede Kamer 25 mei 1977 op www.verkiezingsuitslagen.nl
  • Procesverbaal Tweede Kamerverkiezingen 1977 op kiesraad.nl
  • Verkiezingen; Historische uitslagen Tweede Kamer op opendata.cbs.nl
  • Tweede-Kamerverkiezingen - 25 mei 1977 op www.nlverkiezingen.com
  • Uitgebrachte stemmen bij Tweede Kamerverkiezingen, per partij, in absolute aantallen vanaf 1946 op www.politiekcompendium.nl
  • Verkiezingsprogramma's 1977 bij het DNPP

Noten

  1. ↑ Klik op het lijstnummer om de kandidatenlijst van de betreffende partij te zien.
  2. ↑ a b Naamgeving van de partijen conform de vermelding op het stembiljet.
  3. ↑ a b c Lijstverbinding van de PvdA, de PPR en de PSP.
  4. ↑ a b c Lijstverbinding van de SGP, het GPV en de RPF.
  5. ↑ a b Lijstverbinding van de Boerenpartij en de RKPN.
  6. ↑ Nam alleen deel in kieskring I ('s-Hertogenbosch), II (Tilburg), V (Rotterdam), VI ('s-Gravenhage), VII (Leiden), VIII (Dordrecht), IX (Amsterdam), XIII (Utrecht) en XIV (Leeuwarden).
  7. ↑ Nam alleen deel in kieskring X (Den Helder).
  8. ↑ Nam alleen deel in kieskring III (Arnhem), V (Rotterdam), VI ('s-Gravenhage) en VIII (Dordrecht).
  9. ↑ a b Nam alleen deel in kieskring IX (Amsterdam).
  10. ↑ Nam alleen deel in kieskring VI ('s-Gravenhage).
  11. ↑ Inclusief 1.768 personen opgenomen in het Centraal Persoons Register.
  12. ↑ Inclusief 1.241 personen opgenomen in het Centraal Persoons Register en 7.078 personen opgenomen in het Register Buitenland.
  13. ↑ a b c d % van het aantal kiesgerechtigden.
  14. ↑ a b c d % van het aantal uitgebrachte stemmen.
  15. ↑ a b c d % van het aantal geldige stemmen.
  16. ↑ a b c d In 1977 gemeenschappelijke lijst van KVP, ARP en CHU.
Vlag van Nederland
· · Sjabloon bewerken
Algemeen:1848 · 1850 · 1853 · 1866 · 1868 · 1884 · 1886 · 1887 · 1888 · 1891 · 1894 · 1897 · 1901 · 1905 · 1909 · 1913 · 1917 · 1918 · 1922 · 1925 · 1929 · 1933 · 1937 · 1946 · 1948 · 1952 · 1956 · 1959 · 1963 · 1967 · 1971 · 1972 · 1977 · 1981 · 1982 · 1986 · 1989 · 1994 · 1998 · 2002 · 2003 · 2006 · 2010 · 2012 · 2017 · 2021 · 2023
Periodiek:1852 · 1854 · 1856 · 1858 · 1860 · 1862 · 1864 · 1866 · 1869 · 1871 · 1873 · 1875 · 1877 · 1879 · 1881 · 1883
Periodieke verkiezingen werden in de periode 1850-1888 gehouden in een kiesdistrict waar de zittingstermijn van een lid (vier jaar) afliep. Gemiddeld was bij periodieke verkiezingen de helft van de Tweede Kamerleden aftredend. Bij algemene verkiezingen in deze periode, na ontbinding van de Tweede Kamer, werden alle Kamerleden opnieuw gekozen, evenals bij alle verkiezingen vanaf 1888.