Hnat Chotkewycz
Hnat Martynowycz Chotkewycz (także: Chotkiewicz, ukr. Гнат Хоткевич, ur. 31 grudnia 1877 w Charkowie, zm. 8 października 1938 tamże) – ukraiński pisarz, etnograf, kompozytor, tłumacz, muzykolog oraz bandurzysta[1][2].
Życiorys
Zadebiutował w 1897 r. opowiadaniem pt. Hruzynka, które ukazało się we lwowskim czasopiśmie „Zoria”[3].
W 1900 r. ukończył studia w Instytucie Technologii w Charkowie, a gdy w wyniku kontaktów z Ukraińską Partią Socjaldemokratyczną relegowano go z uczelni, zaczął koncertować z kapelą bandurzystów Mykoły Łysenki. W 1902 r., podczas Zjazdu Archeologicznego w Charkowie, Chotkewycz zorganizował występ kobzarzy i lirników[3].
W 1909 r. wydał we Lwowie książkę o grze na bandurze dwudziestostrunowej, kolejna publikacje na ten temat jego autorstwa ukazały się w 1929 i 1930 roku. W 1909 r. założył teatr huculski z prawie 60-osobowym zespołem; grupa występowała na Huculszczyźnie, ale też we Lwowie, Czerniowcach i Warszawie[2][4].
Publikował prozę, poezję, podręczniki do nauki gry na instrumentach, teksty teoretyczne z dziedziny historii teatru, literaturoznawcze oraz muzykologiczne[3].
W 1912 r. został aresztowany w Kijowie i zmuszony do opuszczenia granic Ukrainy. Po 1933 wskutek szykan ze strony władz, nie mógł zarabiać na życie[3]. W czasie „wielkiego terroru” aresztowany przez NKWD. 29 września 1938 „trójka specjalna” NKWD skazała go na karę śmierci „za udział w organizacji kontrrewolucyjnej”. Stracony 8 października 1938 w Charkowie[5]. Po interwencji u Chruszczowa wdowy po Chotkewyczu, rehabilitowano go 11 maja 1956 roku[6].
Utwory (wybór)
- Hruzynka, 1897 r. - opowiadanie, debiut[3]
- Portret, 1900 r. - opowiadanie
- Трое (pol. Troje), 1908 r., wyd. 1928 r. - opowiadanie[7]
- Перед дверима (pol. Przed drzwiami), ok. 1908 r., wyd. 1928 r. - opowiadanie[8]
- Так мусило бути (pol. Tak być musiało), ok. 1908 r., wyd. 1928 r. - opowiadanie[8]
- Підручник гри на бандурі (pol. Podręcznik gry na bandurze), 1909 r., 1929 r., 1930 r. - podręcznik
- Гуцульський рік (pol. Huculski rok), 1912 r. - dramat
- Камшна душа (pol. Kamienna dusza), 1911 r. - powieść[9]
- Гуцульські образки (pol. Huculskie obrazki), 1914-1915, wyd. w 1923 r. - proza
- Авірон (pol. Awiron), 1928 r.- powieść
- Довбуш (pol. Dowbusz), wyd. 1930 r. - powieść[9]
- Лихолiття (pol. Okres klęsk) - dramat[10]
- Вони (pol. Oni) - dramat[10]
Przypisy
- ↑ Н.О.Н.О. Кліменко Н.О.Н.О. (red.), Українське-кобзарство, Kijów 2019 .
- ↑ a b Hnat Hotkevych: Another Influential Polymath, [w:] ChristineCh. Charyton ChristineCh., Creativity and innovation among science and art : a discussion of the two cultures, London [England] 2015, ISBN 978-1-4471-6624-5, OCLC 900723991 [dostęp 2022-03-19] .
- ↑ a b c d e OlaO. Hnatiuk OlaO., LarysaL. Szost LarysaL. (red.), Stepowa legenda. Antologia ukraińskiej małej formy prozatorskiej z lat 1890-1930, Warszawa: Fundacja Slawistyczna Instytut Slawistyki PAN, 2001, s. 129-145 .
- ↑ Jan A.J.A. Choroszy Jan A.J.A., Huculszczyzna w literaturze polskiej, Wrocław: Jan A. Choroszy, 1991, s. 350, ISBN 83-00-03611-3, OCLC 34516853 [dostęp 2022-03-19] .
- ↑ Hotkewycz Hnat, [w:] AndrzejA. Dyczkowski AndrzejA., Encyklopedia PWN w trzech tomach, Warszawa: Wydawn. Nauk. PWN, 1999, ISBN 83-01-12702-3, OCLC 43089452 [dostęp 2022-03-19] .
- ↑ Бандурист-«терорист». Оприлюднені документи зі справи репресованого митця Гната Хоткевича [online], Радіо Свобода [dostęp 2022-03-19] (ukr.).
- ↑ KatarzynaK. Glinianowicz KatarzynaK., Z cienia polskości. Ukraińska proza galicyjska przełomu XIX i XX wieku, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015, s. 62, ISBN 978-83-233-3851-2 .
- ↑ a b J.J. Leśniak J.J., „Zderzenie kultur” w twórczości Hnata Chotkewycza okresu galicyjskiego (1906-1912), S.S. Chazbijewicz, M.M. Melnyk, K.K. Szulborski (red.), „Studia Politologiczne. Dziedzictwo polsko-ukraińskie”, 2, Olsztyn 2006, s. 157 .
- ↑ a b Хоткевич Гнат — повні тексти творів [online], www.ukrlib.com.ua [dostęp 2022-03-19] .
- ↑ a b NataliaN. Maliutina NataliaN., Ukraińska dramaturgia końca XIX i początku XX wieku., Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek i Nataliia Maliutina, 2020, ISBN 978-83-8180-334-2 .
