Almohaadide riik

Almohaadide kalifaat
الموَحدون
ⵉⵎⵡⴻⵃⵃⴷⴻⵏ


1121–1269
Lipp
Almohaadide riik (punane) hiilgeajal, 1180-1212
Valitsusvorm Kalifaat
Osa Kalifaadi algus
Kaliif Ibn Tumart (esimene Mahdi, 1121–1130)
Abd al-Mu'min (esimene kaliif, 1130–1163)
Idris al-Wathiq (viimane, 1266-1269)
Pealinn Tinmel (1121–1147)
Marrakech (1147–1269)
Religioon Sunni islam
Pindala 1 621 393,5 km²
Ajalugu ja sündmused
1121 Almoraviidide kukutamine
1147 Mariinid iseseisvuvad
1248 Kalifaadi lõpp
Riigikeeled Araabia
Berberi
Rahaühik Dinaar
Eelnev Järgnev
Almoraviidide dünastia
Hammaadide dünastia
Teine Taifa ajastu
Aafrika kuningriik
Mariinide dünastia
Hafside dünastia
Tlemceni kuningriik
Kolmas Taifa ajastu

Almohaadide riik või Almohaadide kalifaat oli Maroko moslemitest berberite kalifaat, mis asutati 12. sajandil.

Almohaadi liikumise algatas Ibn Tumart masmuda hõimude seas, Lõuna-Marokos. Almohaadid rajasid esimese berberite riigi Tinmelis, Atlase mägedes umbes 1120. aastal. Alistades valitseva Almoraviidide dünastia, suutsid nad aastaks 1147 kogu Marokos võimule saada. Abd al-Mu'min (1130–1163) vallutas Marrakechi ja kuulutas iseenda sultaniks.

Sitsiilia kuninga Rogeri Aafrika kuningriik

Aastal 1159 olid nende kontrolli all kõik Atlase mägede ja Vahemere vahele jäänud Magribi alad, Aafrika põhjarannikul Egiptusest läänes. 1160. aastal jätkas Abd al-Mu'min territooriumi vallutamist Magribist idasuunal ning vallutas Sitsiilia normannide kontrollitud Ifriqiya ja Tripolitaania alad.

Rekonkista Pürenee poolsaarel

 Pikemalt artiklis Rekonkista

Almohaadid (1147–1269) taasühendasid 1031. aastal killunenud Córdoba kalifaadi alad Pürenee poolsaarel tänapäeva Hispaania ja Portugali aladel. Ibeeria poolsaare Al-Ándalus oli ka aastaks 1172 Alhohaadide võimu all.

Almohaadide võim Ibeeria poolsaarel kestis kuni aastani 1212, kui Muhammad "al-Nasir" III Las Navas de Tolosa lahingus Sierra Morenas Kastiilia, Aragóni, Navarra ja Portugali kristlike kuningate liidult lüüa sai. Araabia ajaloos on lahing nimetatud, kui Al-Uqabi lahing. Mauride võim Ibeerias taandus peagi peaaegu täielikult, kui Córdoba ja Sevilla vastavalt aastatel 1236 ja 1248 Kastiilia kristlaste kätte langesid.

Almohaadide valitsusaeg jätkus kuni mitmete hõimude ja piirkondade ülestõusud võimaldasid nende ohtlikeimate vaenlaste, Mariinide esiletõusu aastaks 1215. Dünastia viimase valitseja kätte jäi lõpuks vaid Marrakech, kus ta orja poolt aastal 1269 mõrvati. Mariinid piirasid Marrakechi, millega lõpetati Almohaadide valitsusaeg Lääne-Magribis.

Vaata ka

  • v
  • r
Maroko artiklid
Ajalugu
Vanaaeg
Varaislam
Impeerium
Idrisiidid  • Almoraviidid  • Hammudiidid  • Almohaadid  • Mariniidid  • Wattasiidid  • Saadi Sultanaat  • Alaviidid
Euroopa protektoraat
Fesi leping  • Prantsuse Protektoraat  • Hispaania Protektoraat  • Operatsioon Torch
Tänapäev
Mohammed V  • Hassan II  • 1970. aastad  • 1980. aastad  • 1990. aastad  • Mohammed VI  • 2000. aastad  • 2011.–2012. aasta Maroko meeleavaldused
Maroko geograafia
Linnad  • Maavärinad  • Prefektuurid ja provintsid  • Piirkonnad  • Lääne-Sahara  • UNESCO maailmapärand
Poliitika
Valitsus  • Välissuhted  • Kuningas  • Õiguskaitse  • Sõjavägi  • Parlament  • Peaminister (loend)  • Lääne-Sahara staatus
Majandus
Bank Al-Maghrib  • Ettevõtted  • Energeetika  • Tervishoid  • Investeerimine  • Casablanca  • Tanger  • Lääne-Sahara  • Turism  • Telekommunikatsioon  • Kaubandus
Kultuur

Arhitektuur  • Filmikunst  • Köök  • Vapp  • Lipp  • Kirjandus  • Massimeedia  • Muusika  • Sport  • Berberi kultuuride ehted

Demograafia
Keeled (berberi  • darija  • hassaniija  • prantsuse)  • Marokolased (diasporaa)  • Lääne-Sahara
  • v
  • r
Islamidünastiad Magribis
Salihiidid (710–1019) · Midrariidid (757–976) · Rustamiidid (767–909) · Muhallabiidid (771–793) · Idrissiidid (788–985) · Ifraniidid (790–1066) · Aghlabiidid (800–909) · Fatimiidid (909–973) · Ziriidid (973–1148) · Hammadiidid (1008–1152) · Almoraviidid (1040–1147) · Khurasaniidid (1059–1158) · Almohaadid (1147–1269) · Hafsiidid (1229–1574) · Zaijaniidid (1235–1556) · Mariniidid (1269–1465) · Wattasiidid (1472–1554) · Sa'diidid (1549–1659) · Alaviidid (1666–) · Husainiidid (1705–1957) · Karamanlid (1711–1835) · Senussiidid (1837–1969)
  • v
  • r
Vanaaeg
(kolooniad)
Akadi · Uus-Sumeri · Armeenia · Assüüria (Vana-Assüüria · Kesk-Assüüria · Uus-Assüüria) · Babüloonia (Vana-Babüloonia · Kassiidi · Uus-Babüloonia) · Egiptuse (Vana riik · Keskmine riik · Uus riik) · Foiniikia (Kartaago) · Hiina (Shangi · Qini · Hani · Kolm riiki · Jini · Põhja- ja lõunadünastiad) · Helleni (Makedoonia · Seleukiidide· Hettide · India (Nanda · Maurya · Satavahana · Shunga · Kušaani · Guptade · Haršavardhana· Iraani (Medese · Ahhemeniidide · Parthia · Sassaniidide· Rooma (Lääne · Ida· Teotihuacáni  · Hunnide (Valge · Aasia) · Xianbei (Rourani)
Keskaeg
Aksumi · Aragóni · Plantagenetide · Aijubiidide · Götürkide (Esimene · Lääne · Ida · Teine) · Asteekide · Benini · Bornu · Brunei · Bulgaaria (Esimene · Teine· Calakmuli  · Kalifaat (Rashiduni · Ummaijaadide · Abbasiidide · Fatimiidide· Hiina (Sui · Tangi · Liao · Songi · Jini · Yuani· Uiguuri · Etioopia (Zagwe · Salomoni) · Genova · Gruusia · Garabito · Inkade · India (Chola · Gurjara-Pratihara · Pala · Ida-Ganga dünastia · Delhi · Vijayanagara) · Iraani (Tahiriidide · Saffariidid · Samaniidid · Buyiidid) · Kanemi · Angkori · Ladina · Majapahiti · Malacca · Mali · Mamelukkide · Mongolite (Yuani · Kuldhord · Chagatai · Ilkhanaat· Maroko (Idrissiidide · Almoraviidide · Almohaadide · Mariniidide) · Põhjamere · Oyo · Rooma (Ida · Nikaia · Thessalonica · Trapezundi · Karolingide · Saksa-Rooma· Serbia · Singhasari · Somaali (Ajurani · Ifati · Adali · Mogadishu · Tunni) · Songhai · Srivijaya · Tiibeti · Tikali · Tiwanku · Tolteci · Turgi-pärsia (Ghaznaviidide · Seldžukkide · Horezmi · Timuriidide) · Veneetsia · Vietnami (Đại Việt) · Wagadou · Wari · Jaapani (Yamato · Kamakura · Muromachi · Edo)
Kaasaeg

Afgaani · Ashanti · Austria · Austria-Ungari · Brasiilia · Kesk-Aafrika · Kalifaat (Mamelukkide · Osmanite· Hiina (Mingi · Qingi · Hiina · Mandžukuo· Etioopia · Haiti (Esimene · Teine) · Prantsuse (Esimene · Teine· Saksa (Saksa · Natsi· India (Suurmogulite · Mysore · Sikhi · Maratha · Briti India· Iraani (Safaviidide · Afshariidide · Zandi · Qajari · Pahlavi) · Jaapani · Johori · Korea · Mehhiko (Esimene · Teine)  · Maroko (Saadi · Alaviidide) · Vene · Somaali (Geledi · Habr Yunise · Darawiishi · Hobyo · Isaaqi · Majeerteeni) · Rootsi · Tonga · Vietnami (Nguyễni · Vietnami)

Koloniaalimpeeriumid
Ameerika Ühendriikide · Belgia · Briti (Inglise · Šoti) · Taani · Hollandi · Prantsuse · Saksa · Itaalia · Jaapani · Omaani · Poola-Leedu (Kuramaa) · Portugali · Hispaania · Rootsi
Muu
Ameerika Ühendriikide impeerium  · Nõukogude impeerium
  • v
  • r
Maroko valitsejad
Idrisiidide dünastia
(788–974)
Idris I (Idris ibn Abdallah) · Idris II (Idris ibn Idris) · Muhammad ibn Idris · Ali I (Ali ibn Muhammad) · Yahya I (Yahya ibn Muhammad) · Yahya II (Yahya ibn Yahya) · Ali II (Ali ibn Umar) · Yahya III (Yahya ibn al-Qasim) · Yahya IV (Yahya ibn Idris ibn Umar) · Al-Hasan ibn Muhammad · Al-Qasim ibn Ibrahim · Ahmad ibn al-Qasim · Al-Hasan ibn al-Qasim
Almoraviidide dünastia
(1040–1147)
Yusuf ibn Tashfin · Ali ibn Yusuf · Tashfin ibn Ali · Ibrahim ibn Tashfin · Ishaq ibn Ali
Almohaadide dünastia
(1121–1269)
Abd al-Mu'min · Yusuf I (Abu Yaqub Yusuf) · Yaqub al-Mansur · Muhammad al-Nasir · Yusuf II (Yusuf al-Mustansir) · Abd al-Wahid I (Abd al-Wahid al-Makhluʿ) · Abdallah al-ʿAdil · Yahya al-Mu'tasim · Idris al-Ma'mun · Abd al-Wahid II · Said al-Muʿtadid
Mariinide dünastia
(1244–1465)
Abu Yahya ibn Abd al-Haqq · Abu Yusuf Yaqub ibn Abd al-Haqq · Abu Yaqub Yusuf an-Nasr · Abu Thabit Amir · Abu al-Rabi Sulayman · Abu Sa'id Uthman II · Abu al-Hasan Ali ibn Othman · Abu Inan Faris · Abu Zayyan Muhammad II · Abu Bakr ibn Faris · Ibrahim ibn Ali · Tashfin ibn Ali · Abd al-Aziz ibn Ali · Muhammad III ibn Abd al-Aziz · Ahmad ibn Ibrahim (al-Mustansir) · Musa ibn Faris · Muhammad ibn Ahmad (al-Wathiq) · Ahmad ibn Ibrahim (al-Mustansir) · Abd al-Aziz ibn Ahmad · Abdallah ibn Ahmad · Uthman ibn Ahmad · Abd al-Haqq ibn Uthman
Idrisiidide dünastia
(1465–1471)
Muhammad ibn Ali Amrani-Joutey
Wattasiidide dünastia
(1471–1549, 1554)
Muhammad ibn Yahya · Muhammad ibn Muhammad · Ali ibn Muhammad (Abu Hassun) · Ahmad ibn Muhammad · Muhammad ibn Ahmad · Ahmad ibn Muhammad
Saadide dünastia
(1549–1659)
Muhammad ash-Sheikh · Abdallah al-Ghalib · Muhammad al-Mutawakkil · Abd al-Malik I (Abu Marwan Abd al-Malik al-Ghazi) · Ahmad al-Mansur · Abu Faris Abdallah · Abdallah al-Ghalib II · Zidan Abu Maali · Abd al-Malik II (Abu Marwan Abd al-Malik ibn Zidan) · Al-Walid ibn Zidan · Mohammed esh-Sheikh es-Seghir · Ahmad al-Abbas
Zawiya Dila'iya
(1659–1663)
Muhammad al-Haj ad-Dila'i
Aloutide dünastia
(1666–)
Al-Rashid ibn Ali · Ismail ibn Ali · Ahmad ibn Ismail · Abd al-Malik ibn Ismail · Abdallah ibn Ismail · Ali ibn Ismail · Muhammad II (Muhammad ibn Ismail) · Al-Mustadi' ibn Ismail · Zin al-Abidin ibn Ismail · Muhammad III (Muhammad ibn Abdallah) · Al-Yazid ibn Muhammad · Hisham ibn Muhammad · Suleiman ibn Muhammad · Abd al-Rahman ibn Hisham  · Muhammad IV (Muhammad ibn Abd al-Rahman) · Hassan I (Al-Hassan ibn Muhammad) · Abd al-Aziz ibn al-Hassan · Abd al-Hafid ibn al-Hassan · Yusuf ibn al-Hassan · Muhammad ibn Arafa · Muhammad V (Muhammad ibn Yusuf) · Hassan II (Hassan ibn Muhammad) · Muhammad VI (Muhammad ibn al-Hassan)
  • v
  • r
Hispaania keskajal
Läänegoodid (Läänegootide kuningriik· Sueebid (Sueebide kuningriik) · Spania · Cantabria hertsogiriik · Gascogne'i hertsogiriik
Al-Ándalus (711–1492)
Umaijaadide kalifaadi provints · Córdoba emiraat · Córdoba kalifaat · Esimesed taifad · Almoraviidide emiraat · Teised taifad · Almohaadide kalifaat · Kolmandad taifad · Granada emiraat

Astuuria kuningriikLeóni kuningriik (Galicia kuningriik · Kastiilia krahvkond) · Kastiilia kuningriik → Kastiilia kroon (Kastiilia-León)

Hispaania markBarcelona krahvkond → Kataloonia vürstiriik · Viguera kuningriik · Navarra kuningriikNavarra kuningriik · Aragóni krahvkond → Aragóni kuningriikAragóni kroon (Mallorca kuningriik · Valencia kuningriik)