Almohaadide riik
Almohaadide kalifaat 1121–1269 | |||||||||
Lipp | |||||||||
Almohaadide riik (punane) hiilgeajal, 1180-1212 | |||||||||
Valitsusvorm | Kalifaat | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Osa | Kalifaadi algus | ||||||||
Kaliif | Ibn Tumart (esimene Mahdi, 1121–1130) Abd al-Mu'min (esimene kaliif, 1130–1163) Idris al-Wathiq (viimane, 1266-1269) | ||||||||
Pealinn | Tinmel (1121–1147) Marrakech (1147–1269) | ||||||||
Religioon | Sunni islam | ||||||||
Pindala | 1 621 393,5 km² | ||||||||
| |||||||||
Riigikeeled | Araabia Berberi | ||||||||
Rahaühik | Dinaar | ||||||||
|
Almohaadide riik või Almohaadide kalifaat oli Maroko moslemitest berberite kalifaat, mis asutati 12. sajandil.
Almohaadi liikumise algatas Ibn Tumart masmuda hõimude seas, Lõuna-Marokos. Almohaadid rajasid esimese berberite riigi Tinmelis, Atlase mägedes umbes 1120. aastal. Alistades valitseva Almoraviidide dünastia, suutsid nad aastaks 1147 kogu Marokos võimule saada. Abd al-Mu'min (1130–1163) vallutas Marrakechi ja kuulutas iseenda sultaniks.
Aastal 1159 olid nende kontrolli all kõik Atlase mägede ja Vahemere vahele jäänud Magribi alad, Aafrika põhjarannikul Egiptusest läänes. 1160. aastal jätkas Abd al-Mu'min territooriumi vallutamist Magribist idasuunal ning vallutas Sitsiilia normannide kontrollitud Ifriqiya ja Tripolitaania alad.
Rekonkista Pürenee poolsaarel
- Pikemalt artiklis Rekonkista
Almohaadid (1147–1269) taasühendasid 1031. aastal killunenud Córdoba kalifaadi alad Pürenee poolsaarel tänapäeva Hispaania ja Portugali aladel. Ibeeria poolsaare Al-Ándalus oli ka aastaks 1172 Alhohaadide võimu all.
Almohaadide võim Ibeeria poolsaarel kestis kuni aastani 1212, kui Muhammad "al-Nasir" III Las Navas de Tolosa lahingus Sierra Morenas Kastiilia, Aragóni, Navarra ja Portugali kristlike kuningate liidult lüüa sai. Araabia ajaloos on lahing nimetatud, kui Al-Uqabi lahing. Mauride võim Ibeerias taandus peagi peaaegu täielikult, kui Córdoba ja Sevilla vastavalt aastatel 1236 ja 1248 Kastiilia kristlaste kätte langesid.
Almohaadide valitsusaeg jätkus kuni mitmete hõimude ja piirkondade ülestõusud võimaldasid nende ohtlikeimate vaenlaste, Mariinide esiletõusu aastaks 1215. Dünastia viimase valitseja kätte jäi lõpuks vaid Marrakech, kus ta orja poolt aastal 1269 mõrvati. Mariinid piirasid Marrakechi, millega lõpetati Almohaadide valitsusaeg Lääne-Magribis.
Vaata ka
- Aijubiidide riik, Ṣalāḥ ad-Dīn
- Almoraviidid, Banū Ghāniya Baleaaridelt
- v
- r
Vanaaeg | |
---|---|
Varaislam | |
Impeerium | Idrisiidid • Almoraviidid • Hammudiidid • Almohaadid • Mariniidid • Wattasiidid • Saadi Sultanaat • Alaviidid |
Euroopa protektoraat | Fesi leping • Prantsuse Protektoraat • Hispaania Protektoraat • Operatsioon Torch |
Tänapäev | Mohammed V • Hassan II • 1970. aastad • 1980. aastad • 1990. aastad • Mohammed VI • 2000. aastad • 2011.–2012. aasta Maroko meeleavaldused |
Arhitektuur • Filmikunst • Köök • Vapp • Lipp • Kirjandus • Massimeedia • Muusika • Sport • Berberi kultuuride ehted
Demograafia | Keeled (berberi • darija • hassaniija • prantsuse) • Marokolased (diasporaa) • Lääne-Sahara |
---|
Islamidünastiad Magribis | |
---|---|
Salihiidid (710–1019) · Midrariidid (757–976) · Rustamiidid (767–909) · Muhallabiidid (771–793) · Idrissiidid (788–985) · Ifraniidid (790–1066) · Aghlabiidid (800–909) · Fatimiidid (909–973) · Ziriidid (973–1148) · Hammadiidid (1008–1152) · Almoraviidid (1040–1147) · Khurasaniidid (1059–1158) · Almohaadid (1147–1269) · Hafsiidid (1229–1574) · Zaijaniidid (1235–1556) · Mariniidid (1269–1465) · Wattasiidid (1472–1554) · Sa'diidid (1549–1659) · Alaviidid (1666–) · Husainiidid (1705–1957) · Karamanlid (1711–1835) · Senussiidid (1837–1969) |
| |||
---|---|---|---|
Vanaaeg (kolooniad) | Akadi · Uus-Sumeri · Armeenia · Assüüria (Vana-Assüüria · Kesk-Assüüria · Uus-Assüüria) · Babüloonia (Vana-Babüloonia · Kassiidi · Uus-Babüloonia) · Egiptuse (Vana riik · Keskmine riik · Uus riik) · Foiniikia (Kartaago) · Hiina (Shangi · Qini · Hani · Kolm riiki · Jini · Põhja- ja lõunadünastiad) · Helleni (Makedoonia · Seleukiidide) · Hettide · India (Nanda · Maurya · Satavahana · Shunga · Kušaani · Guptade · Haršavardhana) · Iraani (Medese · Ahhemeniidide · Parthia · Sassaniidide) · Rooma (Lääne · Ida) · Teotihuacáni · Hunnide (Valge · Aasia) · Xianbei (Rourani) | ||
Keskaeg | Aksumi · Aragóni · Plantagenetide · Aijubiidide · Götürkide (Esimene · Lääne · Ida · Teine) · Asteekide · Benini · Bornu · Brunei · Bulgaaria (Esimene · Teine) · Calakmuli · Kalifaat (Rashiduni · Ummaijaadide · Abbasiidide · Fatimiidide) · Hiina (Sui · Tangi · Liao · Songi · Jini · Yuani) · Uiguuri · Etioopia (Zagwe · Salomoni) · Genova · Gruusia · Garabito · Inkade · India (Chola · Gurjara-Pratihara · Pala · Ida-Ganga dünastia · Delhi · Vijayanagara) · Iraani (Tahiriidide · Saffariidid · Samaniidid · Buyiidid) · Kanemi · Angkori · Ladina · Majapahiti · Malacca · Mali · Mamelukkide · Mongolite (Yuani · Kuldhord · Chagatai · Ilkhanaat) · Maroko (Idrissiidide · Almoraviidide · Almohaadide · Mariniidide) · Põhjamere · Oyo · Rooma (Ida · Nikaia · Thessalonica · Trapezundi · Karolingide · Saksa-Rooma) · Serbia · Singhasari · Somaali (Ajurani · Ifati · Adali · Mogadishu · Tunni) · Songhai · Srivijaya · Tiibeti · Tikali · Tiwanku · Tolteci · Turgi-pärsia (Ghaznaviidide · Seldžukkide · Horezmi · Timuriidide) · Veneetsia · Vietnami (Đại Việt) · Wagadou · Wari · Jaapani (Yamato · Kamakura · Muromachi · Edo) | ||
Kaasaeg | Afgaani · Ashanti · Austria · Austria-Ungari · Brasiilia · Kesk-Aafrika · Kalifaat (Mamelukkide · Osmanite) · Hiina (Mingi · Qingi · Hiina · Mandžukuo) · Etioopia · Haiti (Esimene · Teine) · Prantsuse (Esimene · Teine) · Saksa (Saksa · Natsi) · India (Suurmogulite · Mysore · Sikhi · Maratha · Briti India) · Iraani (Safaviidide · Afshariidide · Zandi · Qajari · Pahlavi) · Jaapani · Johori · Korea · Mehhiko (Esimene · Teine) · Maroko (Saadi · Alaviidide) · Vene · Somaali (Geledi · Habr Yunise · Darawiishi · Hobyo · Isaaqi · Majeerteeni) · Rootsi · Tonga · Vietnami (Nguyễni · Vietnami)
| ||
Muu | Ameerika Ühendriikide impeerium · Nõukogude impeerium |
Maroko valitsejad | |
---|---|
Idrisiidide dünastia (788–974) | Idris I (Idris ibn Abdallah) · Idris II (Idris ibn Idris) · Muhammad ibn Idris · Ali I (Ali ibn Muhammad) · Yahya I (Yahya ibn Muhammad) · Yahya II (Yahya ibn Yahya) · Ali II (Ali ibn Umar) · Yahya III (Yahya ibn al-Qasim) · Yahya IV (Yahya ibn Idris ibn Umar) · Al-Hasan ibn Muhammad · Al-Qasim ibn Ibrahim · Ahmad ibn al-Qasim · Al-Hasan ibn al-Qasim |
Almoraviidide dünastia (1040–1147) | Yusuf ibn Tashfin · Ali ibn Yusuf · Tashfin ibn Ali · Ibrahim ibn Tashfin · Ishaq ibn Ali |
Almohaadide dünastia (1121–1269) | Abd al-Mu'min · Yusuf I (Abu Yaqub Yusuf) · Yaqub al-Mansur · Muhammad al-Nasir · Yusuf II (Yusuf al-Mustansir) · Abd al-Wahid I (Abd al-Wahid al-Makhluʿ) · Abdallah al-ʿAdil · Yahya al-Mu'tasim · Idris al-Ma'mun · Abd al-Wahid II · Said al-Muʿtadid |
Mariinide dünastia (1244–1465) | Abu Yahya ibn Abd al-Haqq · Abu Yusuf Yaqub ibn Abd al-Haqq · Abu Yaqub Yusuf an-Nasr · Abu Thabit Amir · Abu al-Rabi Sulayman · Abu Sa'id Uthman II · Abu al-Hasan Ali ibn Othman · Abu Inan Faris · Abu Zayyan Muhammad II · Abu Bakr ibn Faris · Ibrahim ibn Ali · Tashfin ibn Ali · Abd al-Aziz ibn Ali · Muhammad III ibn Abd al-Aziz · Ahmad ibn Ibrahim (al-Mustansir) · Musa ibn Faris · Muhammad ibn Ahmad (al-Wathiq) · Ahmad ibn Ibrahim (al-Mustansir) · Abd al-Aziz ibn Ahmad · Abdallah ibn Ahmad · Uthman ibn Ahmad · Abd al-Haqq ibn Uthman |
Idrisiidide dünastia (1465–1471) | Muhammad ibn Ali Amrani-Joutey |
Wattasiidide dünastia (1471–1549, 1554) | Muhammad ibn Yahya · Muhammad ibn Muhammad · Ali ibn Muhammad (Abu Hassun) · Ahmad ibn Muhammad · Muhammad ibn Ahmad · Ahmad ibn Muhammad |
Saadide dünastia (1549–1659) | Muhammad ash-Sheikh · Abdallah al-Ghalib · Muhammad al-Mutawakkil · Abd al-Malik I (Abu Marwan Abd al-Malik al-Ghazi) · Ahmad al-Mansur · Abu Faris Abdallah · Abdallah al-Ghalib II · Zidan Abu Maali · Abd al-Malik II (Abu Marwan Abd al-Malik ibn Zidan) · Al-Walid ibn Zidan · Mohammed esh-Sheikh es-Seghir · Ahmad al-Abbas |
Zawiya Dila'iya (1659–1663) | Muhammad al-Haj ad-Dila'i |
Aloutide dünastia (1666–) | Al-Rashid ibn Ali · Ismail ibn Ali · Ahmad ibn Ismail · Abd al-Malik ibn Ismail · Abdallah ibn Ismail · Ali ibn Ismail · Muhammad II (Muhammad ibn Ismail) · Al-Mustadi' ibn Ismail · Zin al-Abidin ibn Ismail · Muhammad III (Muhammad ibn Abdallah) · Al-Yazid ibn Muhammad · Hisham ibn Muhammad · Suleiman ibn Muhammad · Abd al-Rahman ibn Hisham · Muhammad IV (Muhammad ibn Abd al-Rahman) · Hassan I (Al-Hassan ibn Muhammad) · Abd al-Aziz ibn al-Hassan · Abd al-Hafid ibn al-Hassan · Yusuf ibn al-Hassan · Muhammad ibn Arafa · Muhammad V (Muhammad ibn Yusuf) · Hassan II (Hassan ibn Muhammad) · Muhammad VI (Muhammad ibn al-Hassan) |
Hispaania keskajal | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
| |||||
|